#Ауылшаруашылығы #Жылыжайшаруашылығы #Тұқымөндірісі #РесейАуылшаруашылығы #Азық-түлікқауіпсіздігі #АграрлықИнновация #ҮкіметҚолдау #БағбандықТрендтер #ӨсімдікТұрақтылығы #ХалықаралықАуылшаруашылығыКөрмесі
Жақында «ЮГАГРО-2023» көрмесіндегі талқылауларда «Ресей жылыжайларының» президенті Алексей Ситников үкіметті отандық тұқым шаруашылығына қосымша қолдау көрсетуге шақырды. Мақсат – Ресейде өсірілетін қияр мен қызанақтың нарықтағы үлесін арттыру. Ситников тұқым өндіруші шығындардың бір бөлігін өндірушілерге экономикалық тұрғыдан тиімді ету үшін өтеуді ұсынды.
Ағымдағы сценарий тұқым өндіру шығындары мен жоғары сапалы қызанақтардың табыстылығы арасындағы алаңдатарлық сәйкессіздікті көрсетеді. Ситников қызанақ тұқымын өндіруге кететін шығын премиум сортты қызанақты сатудан түсетін кірістен асып түсетінін атап өтті. Бұл экономикалық сәйкессіздік жылыжай көкөніс саласының тұрақтылығына қауіп төндіреді.
Ресейде көкөніс тұқымын өндіруді толығымен жерсіндіру әлеуетін талқылай отырып, өндірушілер елдің азық-түлік қауіпсіздігіне және ауылшаруашылық компанияларының экономикалық қызметіне кері әсер етуден қауіптеніп, күрт ауысудан сақтандырады. Дегенмен, оның шекарасынан тыс тұқым шаруашылығын ұйымдастыру кезінде Ресейде тұқым шаруашылығын жалғастыру перспективасы өміршең ымыра болып саналады.
Бір қызығы, жылыжайда көкөніс өсірудегі жеті жылдық өсу қарқыны, аумақтар 1.2 мың гектардан 3.2 мың гектарға дейін кеңейді. Бұл кеңеюде халықаралық инвесторлар, соның ішінде шетелден келген инвесторлар маңызды рөл атқарды.
Импорттық көкөніс гибридтерін біртіндеп алмастыра алатын компаниялар туралы айта отырып, Ситников 30 жыл ішінде әртүрлі аспектілері бойынша шетелдік будандарға сәйкес келетін немесе одан асып түсетін 600-ге жуық гибридтерді жасаған «Гавриш» компаниясының жетістіктеріне тоқталды.
Дегенмен, ресейлік селекцияның болашағы зор екеніне қарамастан, «Гавриш» селекциялық және тұқымдық компаниясының негізін қалаушы доктор Сергей Гавриш тиісті мемлекеттік қолдаудың жоқтығын атап көрсетеді. Ол субсидияларды тек отандық өсірілген тұқымдарды пайдаланатын жылыжай кешендеріне бөлуді ұсынады. Қазіргі уақытта «Гавриш» Ресей нарығының 1-1.2 пайызын құрайтын 20-25 мың гектар қорғалатын жерді алып жатқан қызанақ пен қияр тұқымын сатады.
Ресейлік тұқым өндірушілер үшін субсидиялардың болмауы оларды шетелде тұқым сатуға қолдау алатын голландиялық әріптестерімен салыстырғанда қолайсыз жағдайға қалдырады. Гавриш ресейлік жылыжай кешендерінің отандық емес тұқымдарды сатып алуына, ресейлік зерттеулер мен әзірлемелерге инвестиция салудан гөрі шетелдік ғылыми жетістіктерді қолдауға жанама үлесін атап көрсетеді.
Президент Владимир Путин 75 жылға қарай ресейлік тұқыммен өзін-өзі қамтамасыз етуді 2030% қамтамасыз ету міндетін қойды. Саланы қолдау бойынша қабылданған шараларға қарамастан, одан әрі бастамалар қажет. RUSEED тұқым компаниясының аналитикалық орталығының мәліметінше, тұқым шаруашылығындағы ғылыми зерттеулерді қолдау өте маңызды. Бұл қолдау өнімділігі, ауруға төзімділігін қоса алғанда жақсартылған сипаттамалары бар жаңа тұқым сорттарын жасауға және тұқым өндірушілерге ауыл шаруашылығы нысандарын салуға және жаңартуға субсидия беруге көмектеседі. Бұл шаралар азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсаттарына тезірек қол жеткізуге көмектеседі.
Қазан айындағы жағдай бойынша Ауыл шаруашылығы министрлігі 2024 жылы тұқым импортына квота белгілеп, жыл соңына дейін жеткізуші компанияларды таңдауды жоспарлап отыр. Қорытынды параметрлер нарық қажеттіліктерін, отандық тұқым өндірісін және жеткізушінің Ресейдегі өндірісті оқшаулау жоспарын қарастырады. 1 қазаннан бастап отандық тұқым шаруашылығын реттеу және ынталандыру мақсатындағы Үкіметтің тұқым импортына квоталар туралы қаулысы күшіне енді.
Ресейлік тұқым шаруашылығына мемлекеттік қолдауды арттыру туралы үндеу елдің ауыл шаруашылығын өзін-өзі қамтамасыз ету жолындағы маңызды сәтін білдіреді. Жергілікті өндірушілердің экономикалық өміршеңдігін кезең-кезеңімен көшіру қажеттілігімен теңестіру өте маңызды. «Гавриш» сияқты компаниялардың табыс тарихы ресейлік селекцияның әлеуетін көрсетеді, бірақ ұзақ мерзімді мақсаттарды жүзеге асыру үшін тұрақты мемлекеттік қолдау өте маңызды. Ел 75 жылға қарай өзін-өзі тұқыммен 2030% қамтамасыз етуге ұмтылатындықтан, ауыл шаруашылығының тұрақты және тұрақты болашағын қамтамасыз ету үшін зерттеулерге, субсидияларға және стратегиялық жоспарлауға басымдық беру өте маңызды.